Historische metaaldetectorvondst Hoorn geveild

De metaaldetector is verantwoordelijk voor een overvloed aan archeologische vondsten. Maar wat een 34-jarige man in Hoorn eind 2019, in de bodem vond, was van een wel heel hoge historische waarde. Zijn metaaldetector sloeg aan op een opmerkelijk goudkleurig object. Dit bleek bij nadere bestudering een gouden geuzenpenning uit 1566 te zijn. Een ordeteken dat trots werd gedragen door de Nederlandse opstandelingen die het opnamen tegen de Spaanse koning Filips II. Deze geuzen (letterlijk: bedelaars), edelen onder leiding van Hendrik van Brederode, stonden aan de wieg van wat nu Nederland is. 

Vendel geuzen

Geuzenpenningen zijn op zich geen onbekend fenomeen. Maar meestal zijn ze van onedel metaal en pas eeuwen later gemaakt. Een gouden geuzenpenning daarentegen is zeer zeldzaam. Tot voor deze vondst waren er slechts twee andere bekend. Een daarvan is in het bezit van het Rijksmuseum. De ander is onderdeel van een adellijke collectie van een buitenlandse particulier. Maar de laatste keer dat hier iets over is geschreven is in 1964. Als zo’n zeldzaam historisch object opduikt, is onderzoek geboden. Gelukkig ging de vinder naar Heritage Auctions Europe. Die liet hun Marcel van der Beek, expert van de monetaire geschiedenis en numismatiek, onderzoek doen naar de oorsprong. Hij kwam tot de conclusie dat deze geuzenpenning uit dezelfde atelier en gietvorm komt als die van het Rijksmuseum. Blijft wel de vraag hoe deze in Hoorn is beland. Daarvoor heeft de Hoornse gemeentearcheoloog Michiel Bartels een verklaring. Hij denkt dat deze penning mogelijk is gedragen door een aanvoerder van een van de vendels (militaire compagnie) geuzen die in 1567 in Hoorn gelegerd waren. 

Publiek zichtbaar

In opdracht van de vinder veilde Heritage Auctions Europe op 17 november 2020 de gouden geuzenpenning. Bij zo’n uniek stuk was het de vraag wat het op zou leveren. Uiteindelijk bleek dat 40.000 euro, het dubbele van het startbedrag. Gezien de aard van de koper, die onbekend wil blijven, ligt het voor de hand dat de geuzenpenning op termijn in een museum te bezichtigen valt.